شکل ظاهری :
حشره کامل ، مگس کوچکی است که در ظاهر شبیه مگس خانگی است. رنگ عمومی آن خاکستری روشن است و طول آن به حدود 5 میلی متر می رسد . سر حشره به رنگ قهوه ای و قسمت سینه خاکستری رنگ است و موهای کوتاه و بلندی روی ان مشاهده می شود . بال ها شفاف و شکم زرد رنگ است . پاهای مگس به رنگ زرد و خاکستری دیده می شود.
تخم مگس چغندر قند بیضی شکل ، کشیده و طول آن حدود یک میلی متر است. رنگ آن سفید و در صورتی که با ذرهبین دیده می شود سطح آن تور مانند است. تخم به صورت انفرادی یا چند تایی در پشت برگ های چغندرقند و یا علف های هرز میزبان گذاشته می شود. حداکثر تعداد تخم موجود در یک دسته تخم 20 عدد ا ست. لارو آفت کرمی شکل ، بدون پا و رنگ آن سفید متمایل به زرد است. طول لارو در سنین مختلف متغیر و هنگامی که به رشد کامل خود می رسد 8 میلی متر است. لارو در قسمت سر باریک و به تدریج تا ا نتهای بدن پهن می شود . لاروها در بین دو لایه بالایی و پا یینی برگ فعالیت می کنند .
شفیره ها به رنگ قهوه ای تا قرمز تیره بوده و در طول آن نوارهای تیره رنگی وجود دارد. شکل آن استوانه ای می باشد . که در طرفین قطر آن کم می شود. در قسمت بالا و پا یین شفیره دو عدد خار به چشم می خورد. طول شفیره حدود 5 میلی متر است.
طرز زندگی و خسارت آفت :
مرحله زمستان گذرانی این حشره به صورت شفیره در داخل خاک است. در بهار پس از گرم شدن هوا ، شفیره ها باز شده و حشرات کامل ازخاک خارج می شوند. مگس ها در زراعت های سال قبل ظاهر شده و سپس در تمام منطقه پراکنده می شوند . در روزهای آ فتابی و آرام مگس ها بسیار فعال هستند. مگس های ماده تخم های خود را به صورت انفرادی و یا دسته جمعی در پشت برگ های چغندرقند تازه سبز شده قرار می دهند. تعداد تخم های موجود در یک دسته تخم از 2 تا 20 عدد متفاوت است. علاوه بر چغندرهای بهاره ، تخمگذاری حشره در پشت برگ های چغندر بذری ، اسفناج و علف های هرز ترشک و سلمک نیز مشاهده شده است. دوره تخم گذاری حدود یک ماه یا بیشتر طول می کشد. یک حشره ماده می تواند تا300 عدد تخم بگذارد ولی معمولا بین 150- 100 تخم گذاشته می شود . دوره نشو و نمای تخم 5-4 روز است و لاروهای کوچک پس از طهور از قسمت زیر تخم که به برگ چسبیده است وارد برگ شده و در بین دو لایه برگ قرار می گیرد . لارو در تمام دوره نشو و نمای خود که حدود دو هفته طول می کشد از قسمت سبزینه برگ تغذیه می کند ولی پرده رویی و زیری برگ را باقی می گذترد. قسمت های تغذیه شده مانند تاول باد می کند و لاروها در وسط برگ به خوبی مشخص هستند . قسمت های آلوده به تدریج به هم متصل شده و نیمی از برگ یا قسمت اعظم آن را فرا می گیرد. برگ ها در قسمت های آلوده زرد شده و به تدریج خشک می شوند. اگر برگ کوچک باشد و یا قسمت های تغذیه شده تمام سطح برگ را فرا گیرد، لارو با سوراخ کردن لایه زیری یا رویی خارج شده و به داخل برگ جدید نفوذ می کند. لاروها پس از اینکه به رشد کامل رسیدند خود را به داخل خاک انداخته و در خاک تبدیل به شفیره می شوند . پس از حدود دوتا سه هفته مگس های نسل جدید ا ز این شفیره ها خارج شده و با تخم گذاری در پشت برگ ها نسل دوم را آغاز می کنند . معمولا" دوره یک نسل آفت حدود یک ماه یا بیشتر طول می کشد. این حشره می تواند تا 5 نسل در یک سال تولید کند. خسارت این آفت در مناطق معتدل و خنک زیادتر است ، همچنین خسارت آفت در بهار به علت حرارت کم و رطوبت زیاد شدید می باشد. در تابستان فعالیت لارو کم شده و یا گاهی در اثر گرمای زیاد از بین می رود . دشمنان طبیعی زیادی نیز لاروها و شفیره ها را مورد حمله قرار می دهند که در مجموع باعث می شوند که خسارت آفت در تابستان جلب توجه نکند.
نحوه جلوگیری از خسارت آفت :
انجام اقدامات زیر در جلوگیری و یا کاهش خسارت آفت موثر می باشد :
- کاشت چغندر در زمین های کود خورده و حاصلخیز باعث می شود که در هنگام ظهور حشرات کامل نسل اول ، بوته کاملا" رشد کرده و قوی شوند و در مقابل خسارت آفت مقاومت کنند . - علف های هرز سلمک و ترشک نقش بسیارموثری در انتقال و افزایش جمعیت آفت دارند، لذا وجین و از بین بردن آنها در بهار کمک زیادی به کاهش جمعیت و در نتیجه خسارت آفت می کند.
- در مناطقی که خسارت مگس چغندر قند زیاد است در صورت امکان عمل تنک کردن بوته ها دیرتر انجام می شود. زیرا این اقدام باعث می شود که تعداد زیادی از تخم ها و لاروهای موجود در بوته ها در اثر تنک کردن از بین بروند و تراکم تخم و لارو روی بوته های باقی مانده کاهش یابد.
- در مزارعی که به هر دلیل تنک بوده و تعداد بوته در واحد سطح کم باشد خسارت این آفت مخصوصا" در نسل اول بیشتر است ، زیرا تراکم تخم های گذاشته شده روی هر بوته افزایش می یابد.
- شخم عمیق پس از برداشت محصول باعث می شود که شفیره های زمستان گذران آفت به میزان زیادی نابود شوند.
- این آفت در مراحل تخم ، لارو و شفیرگی دارای دشمنان طبیعی از راسته زنبورها ، مگس ها و بالتوری ها هستند که نقش بسیارموثری در کنترل جمعیت آن مخصوصا" در نسل های تابستان دارند. حمایت این دشمنان طبیعی از طریق کاهش مصرف سموم، استفاده از سموم کم دوام و انتخاب زمان مناسب سمپاشی و غیره امکان پذیر است.
- سمپاشی اختصاصی و جداگانه علیه این آفت توصیه همی شود ولی با توجه به این که مزارع چغندرقند معمولا" علیه آفت های کلیدی این محصول مثل کارادرینا، کک چغندر قند و غیره سمپاشی می شوند ، لذا می توان با مطالعه مراحل رشدی آفت ها ، زمان مبارزه را طوری انتخاب کرد که روی مگس چغندر قند نیز موثر باشد. بایستی توجه داشت، سمومی که در مزارع چغندرقند مصرف می شوند ، روی تخم ها بی تا ثیر بوده و فقط لاروهای حشره را نابود می کنند، بنابرا ین زمانی که تخم های مگس تفریخ شده و لاروها ظاهر می شوند ، بهترین زمان جهت کنترل این آ فت محسوب می شود.
|